Dla Rodziców

Rola zabawy w rozwoju dziecka

Zabawa jest uniwersalnym rodzajem aktywności dziecka, która ma wielostronne oddziaływanie poprzez łączenie w sobie trzech podstawowych odmian działalności ludzkiej, tj. uczenia się, pracy i różnych form aktywności społecznej.
Zabawa dziecięca to ważne, pozornie bardzo proste, a w rezultacie bardzo skomplikowane i trudne do zgłębienia zjawisko. Nasza wiedza o rozmaitych sposobach bawienia się dzieci oraz o wpływach, jakie zabawy wywierają na rozwój jego psychiki, jest jeszcze niedostateczna. W zabawie dziecko wyraża się całkowicie. Wypowiada swe uczucia, pragnienia, dążenia. Poznaje świat realny, świat rzeczy i świat stosunków ludzkich.
W zabawach wyzwala się energia pobudzająca rozwój i wzrost różnych narządów. Kształcą się różne funkcje, mające poważne znaczenie w późniejszym życiu dorosłego. Zabawy usprawniają poszczególne narządy ciała, przyczyniają się do rozwoju fantazji i inteligencji, sprzyjają rozwojowi uczuć społecznych, a więc przygotowują do życia.
Zabawa jest naturalnym zjawiskiem życiowym, oparta na aktywności własnej. Często jest ona nazywana „szkołą działalności”. Dziecko poddaje się tam regułom życia nie dlatego, że je ktoś narzuca, ale dlatego, że wypływają one z samej rzeczywistości i że w gruncie rzeczy odpowiadają chęciom dziecka i jego inicjatywie. Dziecko ma naturalną ciekawość świata, zdolność dziwienia się najprostszym sprawom, prawdziwego bawienia się i przekształcania obiektywnie istniejącej rzeczywistości we własny świat. Z punktu widzenia jego dalszego rozwoju wiek zabawy jest wiekiem przejściowym. Dorosły musi więc, tak zorganizować mu warunki do zabawy, aby w pełni wykorzystać tkwiące w tym okresie możliwości, aby w pełni rozwinąć postawy twórcze. Dziecko powinno zakończyć wiek zabawy doroślejsze właśnie dzięki zabawie. W toku zabawy dziecko opanowuje technikę planowania procesu pracy, racjonalnego wykorzystania materiału, poznaje rozmaite sposoby rozwiązań. Dzieci z zadowoleniem odkrywają rodzaj formy, materiały. Rozwija się u nich zdolności konstruowania, orientowania się, wytrwałości. Emocjonalne przeżywanie jest nie tylko warunkiem realizacji zabawowego pomysłu. Pobudza również dzieci do wzbogacania zabawy przedmiotami własnej pracy. Chodzi o to, aby dzieci były szczęśliwe i dobrze się czuły.
Można więc, bez przesady powiedzieć, że aby się móc rozwijać dziecko musi się bawić, ale także aby pomagać dziecku stawać się człowiekiem, trzeba mu stworzyć warunki do aktywnej i twórczej zabawy.
Ważne są więc słowa Schillera: „Człowiek nie jest w pełni człowiekiem, jeśli się nie bawi” i o tym musimy pamiętać.

mgr Beata Woźniak